Coping

Complex Trauma heeft invloed op de manier hoe je leeft. Het zorgt ervoor dat je weinig coping skills (manieren om je te beschermen) in je volwassen leven zult hebben.

Coping is iets wat we moeten leren. We worden dus niet geboren en weten al meteen hoe we met het leven moeten omgaan. Het is iets dat je geleerd wordt. Wanneer je als kind ergens bang voor bent dan zou in een gezonde thuissituatie één van je ouders samen met jou gaan kijken waar je bang voor bent. Ze zouden je geruststellen, leren, en je “gereedschap” geven om je te leren hoe je met zo’n situatie moet omgaan. De volgende keer als dezelfde situatie zich weer zou voordoen dan zou je niet in paniek raken. Je weet wat je moet doen omdat je geleerd hebt hoe je moet omgaan met deze situatie. In de loop van je eerste levensjaren ben je net “een gereedschapskist” waar je steeds meer “tools” (gereedschap/vaardigheden) in krijgt die je leren om met stress en andere situaties om te gaan. Dat is in een gezonde gezinssituatie maar helaas is deze gezinssituatie anders in een huis waar Complex Trauma is. Eigenlijk moet je dus van je ouders leren om met dingen om te gaan. Maar i.p.v. te leren hoe je je tegen een trauma kunt beschermen of mee moet omgaan, bezorgen zij je JUIST een trauma. Ze zeggen: “stel je niet aan”, doe niet zo moeilijk etc etc etc. Zo komen we dus bij vechten, vluchten en bevriezen. En andere manieren om jezelf te beschermen.

In een huis waar er sprake is van Complex Trauma is de prioriteit van een kind: “hoe overleef ik? Hoe kom ik aan mijn behoeftes?” Wat gebeurd is dat het kind zelf op zoek gaat hoe hij/zij moet overleven. In het begin lijken het de juiste oplossingen maar naarmate je ouder wordt kom je erachter dat de manier die je jezelf hebt aangeleerd om te overleven je leven eigenlijk slechter maken. In plaats van dat ze je beschermen tegen pijn zorgen ze voor nog meer pijn.

Wat gebeurt er in de hersenen wanneer er sprake is van Complex Trauma?

Als je naar je hersenen kijkt zijn er 2 delen. In het voorste deel van de hersenen zit “het denkgedeelte” en in het midden “ het doe-gedeelte”.

Wanneer een kind in een gevaarlijke situatie komt dan wordt het eerst gesignaleerd door “het denkgedeelte”. Dit gedeelte geeft signalen af van gevaar gevaar! Wat gebeurt er als de ouder zegt: “je hoeft niet bang te zijn”. Ze helpen het kind naar de situatie te kijken. Dit zorgt ervoor dat het “het denkgedeelte” van de hersenen wordt aangesproken. Als je samen met je ouders rustig naar deze situatie kijkt, zal “het doe gedeelte” zich gaan ontspannen. Wanneer het kind nog een keer in dezelfde situatie komt, gaat het kind direct denken van: “ik ken deze situatie en ik weet wat ik doen moet”. Stel er is sprake van extreem groot gevaar. Dan schakelt het kind automatisch “het denkgedeelte” toch uit. Het kind denkt namelijk: “ dit is zo gevaarlijk, er is geen tijd om na te denken. Ik moet zorgen dat ik wegkom. Dus in een nanoseconde schakelt het kind “het denkgedeelte” uit. Wat dan gebeurt is dat “het doe-gedeelte” de reactie overneemt en dan zal het kind vechten of vluchten. Stel je bent opgegroeid met Complex Trauma is er niemand die je kan helpen om je te beschermen. Wat beginnen je hersenen te zien? Alle gevaarlijke situaties zijn extreem gevaarlijke situaties. In plaats van ook maar even te denken aan een oplossing wordt “het denkgedeelte” genegeerd en uitgeschakeld. Het kind komt gelijk in de modus vechten of vluchten.

Wat is nou de trieste realiteit van deze situatie? Kinderen die opgroeien met Complex trauma hebben een overactief “doe-gedeelte” dat geen “denkgedeelte” heeft om de situatie te overzien. Meteen zal het kind overgaan tot vechten of vluchten.

Stel je bent in therapie en er is een gevaarlijke situatie of iets triggert je. Je zou dan automatisch gaan vechten of vluchten. Maar je wilt niet steeds meer vechten of vluchten in een gevaarlijke situatie. Je gaat een nieuw denkpatroon bouwen. In een nanoseconde ga je denken ” nee, ik ga niet meteen handelen maar ik ga de situatie eerst eens bekijken”. Je gaat dus en nieuwe reactie leren namelijk eerst naar je denkgedeelte te gaan en je leert om op andere manieren op een situatie te reageren. Je gaat dus eigenlijk die gereedschapskist die je ouders eigenlijk hadden moeten vullen, zelf vullen. Dit is dus wat er gebeurt als je in therapie gaat voor Complex Trauma. Je probeert nieuwe denkpatronen te maken. Maar deze zijn lastig te maken. Maar in de loop van de jaren heb je het gevoel dat je wel alle gereedschap hebt om jezelf te beschermen tegen gevaar.

Maar……stel je krijgt op 1 dag meerdere keren situaties waarbij je in je gereedschapskist moet kijken om op de juiste manier te reageren. Denk bijvoorbeeld dat je op 1 dag ontslagen wordt, je hond wordt aangereden en je partner blijkt vreemd te gaan. Op dat moment denk je alleen maar gevaar, gevaar, gevaar! Dit is wel heel erg veel gevaar op 1 dag . Dus je schakelt over naar je oude vertrouwde manier om met dit gevaar om te gaan. Je schakelt je “denkgedeelte” uit en gaat gelijk naar het doe-gedeelte. Je doet iets stoms en daarna denk je: ”wat was dat allemaal?”. Dit is wat er gebeurd wanneer er teveel stress is op 1 dag. Je gaat dan reageren op de manier zoals je dat vroeger geleerd hebt gekregen. De oude bekende en vertrouwde manier.

Stel je bent verslaaft en bovenstaande situatie doet zich voor. Dan pak je alcohol of iets anders om met deze situatie om te gaan. Maar je gaat op detox en bent dus aangewezen op je eigen gevulde gereedschapskist. Maar er is dus veel te veel stress op 1 dag. Dan vertrouw je ook alleen nog maar de oude vertrouwde manier om met de situatie om te gaan en dat is alcohol drinken. Je hebt op dat moment zoals ze dat binnen verslaving noemen “een terugval”.